چیدمان کلاس درس به نحوه قرارگیری اجزای مختلف کلاس مثل صندلی‌ها، میزها، تخته و سایر وسایل آموزشی در کلاس درس گفته می‌شود. شما می‌توانید یک کلاس درس را به روش‌های مختلفی مثل ستونی، حلقه‌ای، ترکیبی و… بچینید. در هر صورت تاثیر چیدمان کلاس در یادگیری بسیار حائز اهمیت است و نقش قابل توجهی در فرآیند یادگیری دارد.
چیدمان کلاس درس می‌تواند به افزایش تعامل، همکاری، خلاقیت و خودباوری دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کند و کلاس را به یک فضای دوستداشتنی، پویا و اجتماعی تبدیل نماید. با توجه به این موضوع قصد داریم در این مقاله در مورد نحوه چیدمان کلاس درس و تاثیر آن روی قدرت یادگیری دانش آموزان صحبت کنیم.
چه عواملی روی یادگیری در کلاس درس موثر هستند؟
عوامل متعددی روی قدرت یادگیری دانش آموزان در کلاس درس موثر هستند اما مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است.
۱- نحوه چیدمان کلاس و جایگاه دانش آموز و معلم
گفتیم که یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند روی یادگیری افراد در کلاس درس موثر باشد، نحوه چیدمان کلاس درس است. در توضیح بیشتر باید بگوییم چینش میز و صندلی‌ها در کلاس درس باید به گونه‌ای باشد که معلم بتواند به راحتی با تمام حاضرین ارتباط چشمی برقرار کند. دانش‌آموزان یا دانشجویان هم باید بتوانند در صورت نیاز با یکدیگر تعامل داشته باشند.
چیدمان کلاس می‌تواند بسته به نوع درس، شیوه تدریس معلم و اهداف آموزشی متفاوت باشد. براساس تحقیقات، نحوه چیدمان کلاس درس می‌تواند تا ۱۶ درصد روی یادگیری افراد موثر باشد. در چیدمان کلاس درس باید به المان‌های زیر توجه داشته باشید.
- ارتباط معلم و متعلم: چیدمان کلاس درس باید به‌نحوی باشد که معلم بتواند با تمامی دانش‌آموزان ارتباط چشمی و کلامی برقرار کند و به سوالات و نظرات آن‌ها پاسخ دهد. این موضوع باعث افزایش اعتماد به نفس، کارآمدی و مشارکت دانش‌آموزان خواهد شد.
- تعامل علم‌آموزان با یکدیگر: دانش‌آموزان باید بتوانند در کلاس درس با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و فرصت همکاری، گفت‌وگو و کار گروهی را داشته باشند. این تعامل باعث افزایش قدرت یادگیری همزمان، حل مسئله، تفکر انتقادی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان خواهد شد.
- فضای شخصی دانش‌آموز: دانش‌آموزان باید فضای کافی و مناسب برای حرکت، نشستن، نگه‌داری وسایل و انجام فعالیت‌های درسی را داشته باشند. وجود فضای کافی به کاهش استرس، خستگی و سایر عوارض جسمانی کمک می‌کند.
شما با مطالعه مقاله راهنمای خرید صندلی آموزشی می‌توانید بهترین صندلی برای کلاس درس را انتخاب کنید.
2- نورپردازی مناسب
موضوع بعدی که برای چیدمان کلاس درس باید به آن توجه کنید، تامین نور کافی است. نور کافی و مناسب در کلاس درس می‌تواند سبب افزایش تمرکز، انگیزه و یادگیری دانش‌آموزان شود. برای مثال نور آبی به تولید هورمون کورتیزول کمک می‌کند که باعث افزایش یادگیری می‌شود. نور زرد هم می‌تواند یک جو گرم و صمیمی ایجاد کند که بیشتر برای کلاس‌هایی که فعالیت تیمی دارند مناسب است.
نورپردازی مناسب می‌تواند روی تمرکز و انگیزه دانش‌آموزان تاثیرگذار باشد. نورپردازی مناسب خلق و خو را بهبود می‌بخشد و کمک می‌کند که دانش‌آموزان با شادابی و انرژی بیشتری به فعالیت‌های درسی بپردازند. همچنین وجود نور مناسب در حفظ سلامت چشم دانش آموزان نیز موثر است و از خستگی، خشک شدن چشم، سردرد و سایر عوارض جسمی جلوگیری می‌کند. همچنین توجه داشته باشید که نور زیاد بیشتر از نور کم می‌تواند برای چشم خطرناک باشد.
۳- کیفیت هوا
میزان آلاینده‌ها، رطوبت، دما و تهویه کلاس درس نیز روی کیفیت یادگیری دانش‌آموزان تاثیر دارد. کیفیت پایین هوا مشکلات متعددی را برای سلامتی دانش‌آموزان به وجود می‌آورد و باعث ناراحتی، خستگی و کاهش تمرکز دانش‌آموزان و مدرس می‌شود. در سمت مقابل کیفیت مناسب هوا باعث بهبود سلامتی، افزایش هوشیاری و عملکرد افراد حاضر در کلاس می‌شود. با استفاده از تهویه طبیعی، فیلتر هوا، گل و گیاه و دوری از عوامل آلاینده می‌توانید کیفیت هوای کلاس درس را به شکل چشمگیری بهبود بخشید.
نحوه چیدمان کلاس درس چه تاثیری روی یادگیری دارد؟
چیدمان کلاس درس به نحوه قرارگیری میز و صندلی آموزشی، تخته سیاه و دیگر تجهیزات آموزشی در فضای یادگیری اشاره دارد. شما می‌توانید در میان انواع صندلی اداری الوند ، چندین نمونه صندلی آموزشی را بررسی نمایید.
چیدمان کلاس درس می‌تواند روی نوع یادگیری دانش‌آموزان تاثیر مستقیمی داشته باشد. نحوه چیدمان کلاس‌هایی که به صورت گروهی فعالیت می‌کنند تفاوت خیلی زیادی با کلاس‌هایی دارد که مدرس‌محور هستند. برای مثال چیدمان ردیفی میزها برای کلاس‌هایی مناسب است که روی فعالیت‌های فردی دانش‌آموزان تمرکز دارند و بیشتر مدرس‌محور هستند اما چیدمان حلقوی برای کلاس‌هایی که به کار گروهی و ارتباط بین دانش‌آموزان نیاز دارند مناسب‌تر هستند.
چیدمان کلاس درس می‌تواند روی رفتار، حالات روحی و راحتی دانش‌آموزان و مدرسین تاثیر داشته باشد. برای مثال کلاس‌هایی که فضای باز زیادی دارند باعث افزایش خلاقیت و جنب و جوش دانش‌آموزان خواهند شد اما شلوغی کلاس‌ها فقط استرس دانش‌آموز را افزایش می‌دهد. به همین خاطر چیدمان کلاس درس باید براساس اهداف آموزشی، فعالیت‌ها و نیازهای دانش‌آموزان و مدرسین انجام شود.
براساس تحقیقات برخی از مواردی که نحوه چیدمان کلاس درس به صورت مستقیم روی آن‌ها تاثیر می‌گذارد به شرح زیر است:
- ارتباطات و تعاملات دانش آموزها: نحوه چیدمان کلاس درس و استفاده از صندلی آموزشی استاندارد تعیین کننده نحوه تعامل مدرسین با دانشآموزها و دانشآموزها با یکدیگر است. این موضوع روی تعاملات، انگیزه و تمرکز دانشآموزها تاثیر مستقیمی دارد.
- احساسات و حالات روحی: نحوه چیدمان وسایل مختلف موجود در کلاس درس و اینکه چه میزان فضایی در اختیار دارید می‌تواند احساسات و حالات روحی دانشآموزها و معلم‌ها را تغییر دهد. هرچقدر فضا بازتر باشد، افراد حاضر در کلاس نیز مطمئنا احساس راحتی بیشتری خواهند داشت.
- شخصیت و علاقه دانشآموزها: برخی دانشآموزها دوست دارند در ردیف‌های جلو بنشینند و مشارکت بیشتری در روند آموزش داشته باشند. برخی دیگر نیز ترجیح می‌دهند از مدرس دورتر باشند و بیشتر نظاره‌گر روند تدریس باشند.
انواع چیدمان میز و صندلی در کلاس درس
برای چیدمان میز و صندلی در کلاس درس روش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام برای یک هدف و فعالیت خاص طراحی شده‌اند. در هنگام انتخاب چیدمان باید به شاخص‌های مختلفی مثل مساحت کلاس درس، تعداد دانش‌آموزان و بودجه‌ای که در اختیار دارید توجه کنید. برای اطلاع از آخرین قیمت صندلی‌های آموزشی، می‌توانید قیمت صندلی آموزشی را در سایت الوند بررسی نمایید.
برخی از متداول‌ترین چیدمان‌ها برای کلاس درس به شرح زیر هستند.
- چیدمان سنتی: در این چیدمان میز و صندلی‌ها به صورت ردیفی قرار می‌گیرند و دانشآموزها به سمت جلوی کلاس و مدرس می‌نشینند. این نوع چیدمان برای ارائه، سخنرانی و امتحان دادن مناسب است اما میزان تعامل و همکاری بین دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد.
- چیدمان میزگرد: در این چیدمان دانشآموزها به صورت دایره‌ای یا مربعی روبروی یکدیگر قرار می‌گیرند که برای بحث گروهی، تبادل نظر و کار گروهی مناسب است. در این روش چیدمان نظارت روی تمام کلاس برای مدرس سخت‌تر خواهد بود.
- چیدمان نعل اسبی یا نیمدایره: همانطور که از اسم آن مشخص است، در این روش دانشآموزها به صورت نیمدایره رو به مدرس قرار می‌گیرند و می‌توانند هم در روند تردیس معلم مشارکت داشته باشند، هم با یکدیگر به بحث و گفتگو بپردازند. بر خلاف چیدمان میز گرد، در این مدل چیدمان مدرس می‌تواند روی تمام کلاس نظارت داشته باشد.
- چیدمان ترکیبی: در این نوع چیدمان دانشآموزها براساس نوع فعالیت می‌توانند در موقعیت‌های مختلفی قرار بگیرند. برای مثال برخی از دانشآموزها می‌توانند به صورت ردیفی بنشینند در حالی که برخی دیگر به صورت نیم دایره پشت میزهای خودشان قرار می‌گیرند.
در نهایت اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی از انواع چیدمان کلاس درس داشته باشید، مقاله بهترین شکل چیدمان میز و صندلی در کلاس را مطالعه کنید.
جمع‌بندی
نحوه چیدمان کلاس درس یکی از فاکتورهای مهمی است که روی نحوه یادگیری، انگیزه و رفتار دانش‌آموزان و مدرسین تاثیر دارد. تاثیر چیدمان کلاس در یادگیری کاملا محرز است اما چیزی تحت عنوان بهترین روش چیدمان کلاس درس وجود ندارد، چرا که هر نوع چیدمان برای یک هدف و فعالیت خاص مناسب خواهد بود. به همین خاطر برای انتخاب چیدمان مناسب باید مزایا و معایب هر روش و تاثیر آن روی یادگیری را بررسی کنید و چیدمانی که به اهداف آموزشی و دانش آموزان شما نزدیک‌تر است را انتخاب کنید.
همچنین باید آمادگی این را هم داشته باشید که در صورت نیاز چیدمان کلاس درس را تغییر دهید. در صورت نیاز به خرید تجهیزات، میز و صندلی آموزشی برای تجهیز مدارس، دانشگاه‌ها و سایر مراکز آموزشی، مشاوران متخصص الوند همراه شما هستند.
